Šta je aksilarna limfadenopatija?

Aksilarna limfadenopatija označava povećanje ili promenu limfnih čvorova u predelu pazuha, što može nastati zbog infekcija, upalnih procesa ili malignih oboljenja. Limfni čvorovi su mali, ovalni delovi limfnog sistema, čija je uloga filtriranje limfe i odbrana organizma od infekcija i bolesti. Ovi čvorovi su raspoređeni po celom telu, a najviše ih ima u područjima kao što su vrat, pazuh i prepone.

Koji su tipovi aksilarne limfadenopatije?

Aksilarna limfadenopatija može se klasifikovati prema uzroku koji je doveo do povećanja limfnih čvorova. Glavni tipovi uključuju:

• Infektivnu limfadenopatiju: Ovaj tip nastaje usled infekcija, bilo bakterijskih (poput stafilokoka i streptokoka), virusnih (Epstein-Barr, citomegalovirus, HIV) ili gljivičnih infekcija. Limfadenopatija se javlja kao odgovor imunološkog sistema na patogene.
• Malignu limfadenopatiju: Ovaj tip je povezan sa malignim oboljenjima, kao što su limfomi, leukemije ili metastaze iz drugih tumora, poput karcinoma dojke ili melanoma. Povećanje limfnih čvorova u ovom slučaju često ukazuje na širenje raka.
• Reaktivnu limfadenopatiju: Povećanje limfnih čvorova može biti odgovor na povrede, lokalne infekcije, upale ili vakcinacije. Ovaj tip obično nije ozbiljan i često se povuče sam od sebe.
• Autoimunu limfadenopatiju: Ovaj tip je povezan sa autoimunim bolestima kao što su lupus, reumatoidni artritis i sarkoidoza, kada imunološki sistem napada vlastito tkivo, što izaziva upalu limfnih čvorova.

Svaki od ovih tipova zahteva specifičan pristup lečenju, a dijagnoza zavisi od temeljnih uzroka i simptoma.

Koji su simptomi aksilarne limfadenopatije?

Simptomi aksilarne limfadenopatije mogu se razlikovati u zavisnosti od uzroka, ali često uključuju:

• Uvećanje limfnih čvorova: Vidljiva ili opipljiva oteklina u području pazuha.
• Bol i osetljivost: Nelagodnost u zahvaćenim čvorovima, naročito prilikom dodira ili pokreta ruke.
• Kožne promene: Crvenilo, povećana toplota ili druge promene na koži iznad zahvaćenog područja, što je čest znak infekcije.
• Opšti simptomi: Povišena temperatura, osećaj iscrpljenosti, noćno znojenje ili neobjašnjiv gubitak telesne mase, što može ukazivati na ozbiljnije uzroke poput maligniteta.

Ako simptomi traju duže vreme ili su praćeni dodatnim znakovima (poput noćnog znojenja ili mršavljenja), neophodno je konsultovati lekara radi detaljnije procene.

Koji su uzroci aksilarne limfadenopatije?

Povećanje limfnih čvorova u pazušnom području, poznato kao aksilarna limfadenopatija, može biti uzrokovano različitim faktorima:

• Infekcije su među najčešćim uzrocima i uključuju bakterijske infekcije (npr. stafilokokne i streptokokne), virusne (poput Epstein-Barr virusa, citomegalovirusa ili HIV-a) i gljivične infekcije.
• Maligne bolesti, poput limfoma, leukemija ili širenja tumorskih ćelija (metastaza) iz karcinoma dojke ili melanoma, često dovode do povećanja limfnih čvorova.
• Autoimune bolesti, uključujući sistemski eritematozni lupus, reumatoidni artritis ili sarkoidozu, mogu izazvati oticanje limfnih čvorova.
• Reaktivne promene mogu se javiti kao odgovor na povrede, lokalne infekcije, upale ili nakon primene vakcina.
• Određeni lekovi i retke bolesti, poput Kikuchi-Fujimoto sindroma, takođe mogu biti povezani s aksilarnom limfadenopatijom.

Razumevanje uzroka je ključno za pravilnu dijagnozu i lečenje ovog stanja.

Dijagnostikovanje aksilarne limfadenopatije

Dijagnostika aksilarne limfadenopatije uključuje više koraka kako bi se identifikovao uzrok povećanih limfnih čvorova:

1. Anamneza i fizički pregled

• Detaljno prikupljanje informacija o trajanju simptoma, prisustvu bola i pratećih tegoba, kao što su groznica, noćno znojenje ili gubitak telesne mase.
• Palpacija limfnih čvorova radi procene njihove veličine, teksture, pokretljivosti i osetljivosti.

2. Laboratorijski testovi

• Analiza krvi, uključujući krvnu sliku, CRP i sedimentaciju eritrocita.
• Serološke pretrage za otkrivanje infekcija, poput HIV-a ili Epstein-Barr virusa.

3. Radiološke metode

• Ultrazvuk: Prva metoda izbora, omogućava brz i detaljan uvid u veličinu i unutrašnju strukturu limfnih čvorova.
• CT skener (kompjuterska tomografija): Pruža detaljniji pregled limfnih čvorova i susednih struktura, posebno u slučajevima sumnje na malignitet ili širenje metastaza. Takođe, omogućava uvid u promene u plućima, dojkama ili drugim područjima.
• MR (magnetna rezonanca): Idealna za procenu mekih tkiva, naročito kod mlađih pacijenata ili trudnica, gde se CT izbegava.
• MSCT (multislajsni CT): Napredna metoda koja precizno razlikuje benigne od malignih promena, omogućavajući detaljan prikaz oblika i unutrašnje građe limfnih čvorova.

4. Biopsija limfnog čvora

• Kada postoji sumnja na malignu bolest ili nejasan uzrok, uzima se uzorak limfnog tkiva za histološku analizu, što je ključno za dijagnozu limfoma, metastaza ili specifičnih infekcija poput tuberkuloze.

Kako se leči aksilarna limfadenopatija?

Lečenje aksilarne limfadenopatije zavisi od osnovnog uzroka koji izaziva povećanje limfnih čvorova. Terapija je usmerena na rešavanje osnovne bolesti ili stanja koje je dovelo do limfadenopatije.

U slučaju infektivnih uzroka, kao što su bakterijske, virusne ili gljivične infekcije, lečenje obuhvata odgovarajuće antimikrobne lekove. Bakterijske infekcije, poput stafilokoknih ili streptokoknih, obično se leče antibioticima. Virusne infekcije kao što su HIV, Epstein-Barr ili citomegalovirus, zahtevaju specifične tretmane, uključujući antiretroviralnu terapiju ili lekove koji ublažavaju simptome. Gljivične infekcije mogu zahtevati terapiju antifungalnim lekovima. U slučajevima bakterijskih infekcija sa formiranim apscesima, može biti neophodna drenaža.

Za maligne bolesti, kao što su limfomi, leukemije ili metastaze, lečenje može obuhvatiti kombinaciju hemoterapije, radioterapije, imunoterapije ili hirurške intervencije, u zavisnosti od tipa i stadijuma bolesti. Metastatske promene u aksilarnim limfnim čvorovima zahtevaju specifičan pristup, fokusiran na lečenje primarnog tumora, bilo operativno, hemoterapijom ili ciljanom terapijom.

Autoimune bolesti, poput lupus eritematozus, reumatoidnog artritisa ili sarkoidoze, obično zahtevaju terapiju imunosupresivima i kortikosteroidima, koji pomažu u smanjenju upale i kontroli simptoma. Kod ovih stanja, lečenje se često bazira na dugoročnom održavanju imunološke ravnoteže.

Ako je uzrok benigna ili reaktivna limfadenopatija, lečenje obično nije potrebno, osim ako je potrebno ublažiti simptome, kao što su bol i oteklina. Ovakva stanja, koja mogu nastati usled prethodnih infekcija ili vakcinacija, obično se povuku spontano, a terapija se fokusira na ublažavanje simptoma, poput korišćenja analgetika ili toplih obloga.

U nekim slučajevima, kada postoji sumnja na malignitet ili ako limfni čvor ne reaguje na tretman, može biti potrebno hirurško uklanjanje limfnog čvora i njegov histopatološki pregled kako bi se utvrdila tačna dijagnoza.

U svakom slučaju, lečenje aksilarne limfadenopatije mora biti individualizovano i prilagođeno specifičnom uzroku i potrebama pacijenta, uz kontinuiranu medicinsku kontrolu i prilagođavanje terapije u skladu sa reakcijom organizma.